Sebebi bilinmeyen ve sürekli tekrarlayan birçok sağlık sorununun nedeni histamin intoleransı olabilir. Örneğin migren, baş dönmesi, yüksek tansiyon, uykuya dalma güçlüğü, kalpte ritim problemleri, bulantı, kusma, adet düzensizliği, geçmeyen yorgunluk, ödem gibi sorunlar histamin intoleransına işaret edebilmektedir. Bu rahatsızlıkların kaynağının belirlenmesinde histamin intoleransı testi önemli bir rol oynamaktadır. Uzmanlar, histamin intoleransı ve tanı yöntemleri hakkında bilgi verdi. 

Dünyada milyonlarca insan sindirim sistemden kaynaklanan çoklu problemlerden yakınmaktadır. İshal, taşikardi, migren, burun mukozasında tahrişler, eritem ve diğer alerjik benzeri semptomlar şikayetlerin başlıcalarıdır. Vücutta histamin düzeyinin çok fazla olması, bu semptomlardan sorumlu olabilmektedir. Organizma histamini yeterince hızlı metabolize edemediğinde histamin intoleransı (HIT) ortaya çıkmaktadır.

Histamin nedir?

Histamin, yiyeceklerle tüketmekte ya da vücudun kendi hücreleri tarafından salınmaktadır. Vücudun kendi hücreleri tarafından üretilmesi aşamasında, vücuttaki histidin maddesinin parçalanması (dekarboksilasyonu) meydana gelmektedir. Bunun sonucunda ortaya çıkan histamin, ana medyatör olarak birçok alerjik ve psödoalerjik reaksiyonlardan sorumludur.  Aynı zamanda endojenik yani içsel bir madde olarak birçok gıdada yüksek miktarlarda yer alabilir. Örneğin kırmızı şarap, eski kaşar peyniri, fümelenmiş ürünler, domates, ton balığı ve lahana turşusunun yapısında bulunmaktadır. Diamin Oksidaz (DAO), organizmadaki histamin metabolizmasından sorumlu olan önemli endojenik bir enzimdir. DAO enzimi, esas olarak ince bağırsak, karaciğer, böbrekler ve kan hücrelerinde bulunur. DAO enzim aktivitesi, histaminin metabolizasyon hızını düzenler. Gebelerde plasentadan ek olarak DAO aktivitesi salınmaktadır. Bu nedenle gebelerde 500- 1000 kat daha yüksek DAO kan seviyeleri mevcuttur. Bu durum, özellikle gebeliğin 3- 9. ayları arasında alerjik rinit ve bronşial astım gibi alerjik zemine sahip hastalıkların daha az şikayetlerle seyredebilmesini de açıklamaktadır. 

Histamin intoleransı (HİT) nedir?

Histamin ve histamini metabolize edici enzim, DAO arasındaki dengesizlik olarak tanımlanmaktadır. HIT, klasik gıda alerjileri arasında sıralanmaz, çünkü intolerans durumu bağışıklık sistemini tutmaz. Yani, IgE üretimi olmayacaktır.

Şimdiye kadar var olan klinik deneyime göre, histamin intoleransı konjenital yani doğuştan değildir, ancak edinilmiş bir bozukluktur. Buna DAO'yu baskılayan ilaç kullanımları da neden olabilmektedir. Alkol ve metabolik ürünü olan asetaldehit de baskılayıcı bir etkiye sahiptir. DAO eksikliği durumunda sırasıyla histamin yeterince metabolize olmaz ve ardından histamin intoleransı belirtileri meydana gelmektedir.

Histamin intoleransında tanı ve ayırıcı tanı yöntemleri

Vücuttaki histamin miktarı, doğrudan dışkıdan belirlenebilmektedir. Bunun için alınan örnek, özellikle dışkıdaki histaminin parçalanmasını engelleyecek şekilde, özel tamponlu sıvı içinde muhafaza edilmektedir. Aksi takdirde, dışkıdaki histamin miktarının doğru ölçülmesi mümkün olamamaktadır. Bu nedenle, dışkıda histamin istemi öncesi laboratuvardan özel kap istenmelidir.

• Kişideki histamin miktarı ile IgE-aracılı gıda alerjisi veya histamin intoleransı hakkında sonuçlara varılmaktadır.
• Aynı zamanda diğer histamin üretimine neden olan bozukluklar ve kronik inflamatuvargastro-bağırsak hastalıkları (çölyak hastalığı, Crohn hastalığı) da sorgulanmalıdır.
• Bağırsak fonksiyonel yapısının bozulduğu ve geçirgen bağırsak tablosunun ortaya çıktığı durumlar için de kıymetli bir belirteçtir.
• Ayrıca IgG4 aracılı gıda intoleransları da, histamin salınımına yol açabilmektedir.
• Dışkıda rutin histamin tayini ile intoleransa yol açan gıdaların kısıtlanması ve diyetten çıkarılmasının başarısı da güvenilir bir şekilde değerlendirilir.

Kanda DAO aktivitesi ve dışkıda histamin miktarlarının eş zamanlı sorgulanması, histamin intoleransı ile gıda alerjisi arasında ayırıcı tanıya gidilmesinde kıymetli bir veridir. Kadın/Erkek …… sonuç değerlendirmesinde artmış histamin seviyesi, kronik strese bağlı bağırsak mukozası geçirgenliği ile gıda alerjisi/intoleransı kaynaklı olabilmektedir.

Yayınlanma Tarihi: 16 Temmuz 2020